Dilemma: loslaten of sturen

Han Oei

In ons gezin met twee pubers voelen we het spanningsveld tussen loslaten en sturen.

Tijdens onze vakantie in Italië waren er regelmatig ‘clashes’ waarin onze pubers om vrijheid vroegen of gewoonweg namen en mijn vrouw en ik de behoefte voelden om deze ruimte enigszins te begrenzen. Een memorabel moment was de ongevraagde interventie van een Italiaanse serveerster aan onze tafel toen onze zoon wat bot en stuurs – zoals pubers zo goed kunnen – naar mijn vrouw reageerde. Op een duidelijke en tegelijkertijd zachte wijze wees ze onze zoon terecht met de woorden: ‘You have to be kind to your mum…’ en ‘If you behave like this, people think you are an ugly boy’, gevolgd door een aai over zijn bol.

Zonder weerwoord liet onze zoon het enigszins ongemakkelijk over zich heen komen. Ook wij als ouders kregen een welgemeend advies: ‘Let him grow…’ Om er vervolgens aan toe te voegen:

‘I know, because I have a son of 19 years old…’ Het voelde als ‘spot on’.

Is dit ook geen waardevol advies voor een leidinggevende van een team met soms ‘lastige’ medewerkers? Loslaten om hen zelf te kunnen laten groeien en begrenzen waar nodig wanneer zij de afgesproken kaders overschrijden.

Als leidinggevende voel jij vast ook het spanningsveld tussen begrenzen en loslaten. In de teams die ik begeleid, zijn er altijd wel medewerkers die zich beperkt voelen in hun autonomie. Terwijl er ook leidinggevenden zijn die klagen dat er onvoldoende verantwoordelijkheid wordt genomen. Herkenbaar? Hoe makkelijk vind jij het dan om ruimte te geven en los te laten? Ik merk dat in organisaties waar zelfsturing of zelforganisatie haar intrede doet, leidinggevenden en HR worstelen met de nieuwe rol die van hen verwacht wordt. Wanneer moet ik loslaten en wanneer begrenzen? En dat teams de neiging kunnen hebben om alles zelf te willen doen, terwijl leidinggevende en staf er juist voor zijn om te faciliteren waar wenselijk. Hoe ga je hiermee om?

Een paar tips

1. Bepaal met elkaar wat jullie samen voor ogen hebben en waarom. Ik noem dat het lonkend perspectief. Dit creëert een gedeeld doel, waarop je kunt teruggrijpen wanneer er spanning ontstaat. Vaak worden medewerkers te weinig meegenomen in het waarom en te weinig bewust gemaakt van hun eigen belang. Zo kan actieve of passieve weerstand ontstaan. Of er wordt eindeloos gesteggeld over details waarbij de grote lijn en het achterliggende doel uit het oog wordt verloren.
2. Geef je team de ruimte om zelf verantwoordelijkheid te nemen over het hoe. Heb vertrouwen en geduld en zit op je handen wanneer je de neiging hebt te snel in te grijpen of ongevraagd advies te geven. Doe je dat niet, dan loop je het risico dat de verantwoordelijkheid weer snel wordt teruggegeven (‘doe het dan zelf maar…’). Je moet zelf dan hard aan het werk aan taken die niet meer bij je horen.
3. Stel als leidinggevende wel kaders en grenzen waarbinnen medewerkers moeten acteren.
   Medewerkers willen vaak graag kaders hebben, dit geeft hen houvast.
4. Spreek betrokkenen erop aan wanneer de afgesproken grenzen overschreden worden. Doe je dit niet, dan worden deze grenzen ook niet serieus genomen. Ga met elkaar de dialoog aan over de oorzaak van grensoverschrijdend gedrag en hoe jullie dit in de toekomst kunnen voorkomen.
5. Nodig je team uit om hulp te vragen wanneer wenselijk. Teams vinden vaak dat ze het zelf moeten kunnen, terwijl vragen stellen en hulp aannemen vaak tot een beter resultaat leidt met minder moeite. Verstrek hulp niet alleen in woorden, maar ook in daden wanneer hierom wordt gevraagd. Als je in gebreke blijft, dan schaadt dit het vertrouwen.
6. Maak afspraken over hoe en wanneer je de voortgang wilt monitoren. Evalueer regelmatig en bepaal samen wat er vervolgens nodig is voor ver­betering.

Misschien vind je dit voor de hand liggende tips, maar als ouder weet ik hoe moeilijk het soms is om deze handvatten altijd in de praktijk te brengen. Met dank aan de Italiaanse serveerster ben ik in ieder geval een geheugensteuntje rijker: Let them grow…Hoe is dat bij jou? Laat het ons weten.

We zijn nieuwsgierig naar jouw ervaringen en tips. Wil jij ze delen?

Vul onze poll in: klik hier.

Naar het coachprofiel van Han Oei: klik hier.

Wilt u meer informatie? Mail naar contact@coachnetwerk.nl. Bellen kan ook met José Mark: 085 060 3636.