Dialoog: van woorden naar daden

Door Inge Hageman, Margreet van Persie en Marieke Jellema

Hoe ronden we onze discussie goed af?

Waarom komt een bepaalde discussie steeds terug?

Hoe krijgen we onze kernwaarden op alle niveaus levend?

Vraagt u zich dit ook wel eens af? Dan heeft u wellicht de ervaring dat een discussie die is afgerond met een hiërarchisch genomen besluit, soms toch niet werkt. Hoe komt u met elkaar in gesprek zodat het wel werkt? Hoe komt u tot besluiten waaraan mensen zich verbonden voelen?

Onderzoekende houding

Iedereen kent het woord dialoog, maar weinigen doen aan dialoog. Hoe komt dat? Deelnemen aan een dialoog is niet hetzelfde als een overleg voeren. Een dialoog vraagt de bereidheid om je in te spannen, te vertragen, geduld en discipline op te brengen en een onderzoekende houding vol te houden. In de praktijk is dat geen alledaagse houding. We hebben meestal meer waardering voor een houding van tempo maken, besluiten nemen, voortgang en daadkracht.

Abstracte woorden en onzichtbare aannames

Bovendien gebruikt elke organisatie veel abstracte woorden die voor allerlei uitleg vatbaar zijn. Zoals zelfsturing, reorganisatie, stip op de horizon, klantgericht, proactief, kwaliteit, integriteit, concurrentievermogen, lerende organisatie. Stuk voor stuk abstracte woorden waar mensen verschillende betekenissen aan toekennen. Gewoon omdat ieder mens kijkt en denkt vanuit eigen, impliciete constructies van de werkelijkheid. Deze woorden leiden niet vanzelf tot gewenst gedrag. Integendeel. Vanuit de woorden ontstaan discussies, gebouwd op onzichtbare aannames en veronderstellingen. De eigen kijk is immers zo vanzelfsprekend. Meestal beslist dan de hiërarchie en de rest wordt geacht te volgen.

Van woorden naar daden

Hoe gaan vastgestelde kernwaarden op alle niveaus leven, hoe sluiten de kernwaarden aan bij de verschillende werkelijkheden in een organisatie? Dat kan bijvoorbeeld door mensen op elk niveau te laten nadenken over een kernwaarde, bijvoorbeeld: wat is ‘congruentie’ voor mij in mijn werk? Na een eerste verkenning van deze vraag wordt een gemeenschappelijke vraag geformuleerd, bijvoorbeeld: wanneer tast onze flexibiliteit onze congruentie aan? Aan de hand van een concreet praktijkvoorbeeld dat iemand heeft meegemaakt, vindt gezamenlijk onderzoek plaats. Vanuit de praktijk komen zo de mogelijkheden en grenzen in beeld: wat vind ik, wat vinden wij wenselijk als het gaat over congruentie en wat niet meer? En waarom?

Zelf ervaren wat de kernwaarde inhoudt

Zo wordt een kernwaarde waaraan aanvankelijk iedereen een andere betekenis of waarde toekent, vanuit de praktijk levend gemaakt. Als zo’n dialoog op alle niveaus wordt gehouden, hoeft de Raad van Bestuur niet te zeggen hoe de organisatie congruentie moet zien. Managers vertellen niet aan medewerkers wat congruentie is, maar laten het zelf in hun gedrag zien. Medewerkers praten niet over congruentie (of het ontbreken daarvan) ‘boven’ in de organisatie, maar laten het in hun gedrag zien.

Wat is nodig?

Een dialoogproces staat of valt met de bereidheid tot vertraging van de deelnemers. Een onafhankelijke en ervaren dialoogbegeleider is een andere noodzakelijke voorwaarde.

Wilt u meer informatie? Mail naar contact@coachnetwerk.nl. Bellen kan ook met José Mark: 085 060 3636.