Door Margje Duursma
ABC: Bouwstenen; principes
Missie, visie, doelen, kernwaarden: voor elk bedrijf en voor iedere organisatie zijn dit onmisbare elementen. Ze komen tot stand tijdens brainstormsessies op strategisch of tactisch niveau. Een vertaling hiervan geeft alle teams en medewerkers richtinggevend houvast. Na enige tijd blijkt echter dat de samenwerking op verschillende niveaus niet altijd leidt tot de gewenste resultaten. Of dat de flow uit de samenwerking wegglipt. De situatie is niet dramatisch, maar toch … tijd om actie te ondernemen. Op zo’n moment worden teamcoaches uitgenodigd.
Onderstroom
Als teamcoach ga ik samen met het team verkennen. Een voorbeeld. Tijdens een oriënterende ronde, met gesprekken en een bezoek aan het bedrijf, blijkt dat de verwachtingen die teamleden van elkaar hebben, niet helder zijn. Ook zijn er onduidelijkheden in taken en procedures. En, natuurlijk, de communicatie kan beter. Het is verleidelijk in te zoomen op wat in deze bovenstroom aan het licht komt. Mijn inschatting is dat er eerst in de onderstroom werk te doen is, dat hier winst te behalen valt. Ik nodig het team uit voor een bijeenkomst met als titel: Wat maakt een team een team?
Wat maakt een goed team?
Bij de start nodig ik iedereen uit zich de film van zijn eigen leven voor de geest te halen. Thuis, school, studie, eerdere banen, vrije tijd, alles hoort erbij. Ik vraag wat het beste team was waar ze ooit deel van uitmaakten. Er komt van alles voorbij: mijn volleybalteam, het team waarmee ik elk jaar een zomerkamp organiseerde, mijn drie studiegenoten in onze afstudeerfase, het team uit mijn vorige baan, de mannen met wie ik in dienst zat. En wat maakte dat team zo goed? We vulden elkaar aan, konden op elkaar rekenen, het plezier dat we hadden, altijd bereid om in actie te komen, vertrouwen, veiligheid, waardering, we waren zo verschillend, we wilden winnen, respect, steun. We inventariseren en rubriceren de antwoorden in VAK: vaardigheden, attitude en kennis. Al snel blijkt dat meer dan 80% van de kenmerken van een goed team berust op attitude. En attitudes staan direct in verbinding met de principes op grond waarvan mensen doen wat ze doen. Dat laat onverlet dat vaardigheden en kennis ook belangrijk zijn, maar ze zijn van een andere orde.
Leidende principes
Tijdens zo’n bijeenkomst leren mensen elkaar anders kennen. Iedereen gedraagt zich op grond van overtuigingen en handelt volgens patronen die je je vaak ongemerkt eigen hebt gemaakt. De basis voor die overtuigingen liggen in het verleden. Door er bij stil te staan, word je je bewust van je overtuigingen. Het wordt een diepgaande uitwisseling en een bijzondere, hernieuwde kennismaking voor het team. Om de link naar het werk te leggen, nodig ik de teamleden uit om hun eigen leidende principe te benoemen en aan de collega’s te vertellen waaraan zij dat in het werk van alledag merken. Aan het eind van de bijeenkomst laat ik het ‘teamwiel’ van Martijn Vroemen zien. Dat gebruik ik als kader om samen te vatten wat is gedeeld. Bijna alle genoemde elementen komen erin voor.
Het teamwiel
Motiverende doelen zijn een uitdaging voor het team: teamleden nemen hun eigen succes en delen met de collega’s de winst van het resultaat. Een gedeelde verantwoordelijkheid betekent dat je er niet alleen voor staat. Je neemt je eigen aandeel en voelt de verbinding in het team en het bedrijf. Open communicatie maakt dat helder is wat door wie gedaan moet worden. Als je respect voor verschillen ervaart, voel je je vertrouwd binnen het geheel. Van daaruit durf je initiatief te tonen, waardoor je weer nieuwe energie opdoet. Door niet altijd hetzelfde te doen, maar door je flexibel aan te passen aan wat het bedrijf, de markt, de klant op een bepaald moment nodig heeft, blijf je jezelf ontwikkelen.
Op de werkplek
De beste resultaten bereik je als team in de bedding van professionele, functionele en persoonlijke relaties. Het vervolg op deze sessie zijn één-op-één afspraken van een uur. Op de agenda staat: laat zien wat je doet, wat je van anderen verwacht, waar je trots op bent, wat echt lastig is, waar je tegenop ziet, hoe je samen 1+1=3 kan bereiken. Zo organiseer je de dynamiek van geven en nemen gewoon op de werkplek.
In het kader van de maand van de teamcoaching ontvang je vijf artikelen: A = de Aanleiding voor teamcoaching, B = drie keer een artikel over de Bouwstenen voor teamcoaching (‘Principes als fundament’, ‘Samenwerken is werken’ en een artikel omtrent werkvormen) en C = het Champagne-moment om te vieren wanneer iets goed verloopt.
