Op dit moment zijn de begrippen flow en bevlogenheid hot. Bevlogen bezig zijn en in flow zijn: dat is hoe iedereen zelf het liefst wil werken en wat men graag ziet bij collega’s.
Het zijn belangrijke begrippen waar we graag in deze bezinningstijd van het jaar bij stil willen staan.
Daarom gaan we wat dieper in op deze begrippen. Daarbij aansluitend brengen we de Werkenergieanalyse (WEA)® bij je onder de aandacht: een toegankelijk en zeer doeltreffend instrument om te onderzoeken hoe het staat met de bevlogenheid en energie van een persoon of afdeling.

Wat is bevlogenheid?

Reeds in 2001 schreven twee psychologen (Wilmar Schaufeli en Arnold Bakker) een pleidooi voor een positieve benadering in de arbeid- en organisatiepsychologie. Zij noemden dit bevlogenheid (de Engelse term engagement wordt ook veelvuldig gebruikt). Bevlogenheid omvat drie aspecten:
1. Toewijding: mensen die werken met toewijding voelen zich betrokken bij hun werk, ze zijn er enthousiast over. Het kan ze iets schelen wat er gebeurt. Ze vinden het werk dat ze doen zinvol en zijn er trots op.
2. Vitaliteit: Vitale werknemers voelen zich tijdens het werk energiek, sterk en veerkrachtig.
Ze kunnen een stootje hebben en laten zich niet zomaar ontmoedigen.
3. Betrokkenheid/flow: als derde aspect: bevlogen mensen gaan op in hun werk. Ze kunnen zich er goed op concentreren, ze vinden het werk dat ze doen uitdagend en leuk, en vergeten vaak de tijd als ze aan het werk zijn.
In bijgaand figuur, het Job Demands-Resources (JD-R) Model (in een versie van Schaufeli en Bakker) is goed te zien welke aspecten positief en negatief effect hebben op bevlogenheid. De aangrijpingspunten van individu en organisatie voor verbetering vloeien daar direct uit voort.

 

Het model laat zien dat het niet alleen van belang is om naar de stressoren te kijken (wat we meestal wel doen of gewend zijn). Het is zeker van even groot belang om naar de motivatoren te kijken. Het vergroten van de motivatoren heeft een direct effect heeft op het verkleinen van de stressoren. Meer hierover is te lezen in een artikel van Rhenen en Visser in TVOO (2011).

Positieve invloed van bevlogenheid

Dat het van belang is goed aandacht te besteden aan bevlogenheid heeft o.a. Van Rhenen (2008) aangetoond. Het blijkt dat bevlogen medewerkers:
– in positieve zin opvallen bij collega’s en leidinggevenden,
– zich minder snel ziek melden,
– meer extra taken op zich nemen,
– meer bereid zijn om hun collega’s te helpen,
– minder snel tegen een burn-out aanlopen,
– productiever zijn.
Bevlogenheid heeft dus directe positieve invloed op de organisatieresultaten!

Wat is flow?

Naar het derde aspect betrokkenheid/flow heeft de bekende Amerikaanse psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi veel onderzoek gedaan. Flow refereert aan een mentale staat van zijn waarbij een persoon volledig opgaat in zijn of haar bezigheden. Het wordt gekenmerkt door gerichte energie op de betreffende acties, volledige betrokkenheid daarbij en succesvolle uitvoering.
Deze toestand wordt gerealiseerd als er sprake is van een optimale balans tussen de moeilijkheid van een taak en de specifieke vaardigheden van de persoon in kwestie. Verder kunnen mensen in de staat van ‘flow’ boven hun eigen kunnen uitstijgen en sneller leren en nieuwe inzichten verkrijgen.

De Werkenergieanalyse® brengt beiden in kaart

Een van de doelen van de Werkenergieanalyse (ontwikkeld door J. Scherpenzeel in samenwerking met de Erasmus Universiteit van Rotterdam) is het creëren van bewustzijn van je eigen energiebronnen, drijfveren en kwaliteiten, zodat je met plezier en vol energie werkt. Of dit nu de huidige baan betreft of een toekomstige functie: de Werkenergieanalyse ondersteunt je bij het zelfverzekerd en doelgericht sturen van jouw carrière.
Dit doel sluit helemaal aan bij het onderzoek van Csikszentmihalyi. Hij beschrijft dat indien je te weinig vaardig bent om een taak uit te voeren, je een te grote mate van stress of spanning ervaart. De uitdaging voor deze activiteit is voor jou dan te hoog waardoor het contraproductief werkt.
Omgekeerd, wanneer je heel vaardig bent in deze taak, ervaar je een bepaalde mate van routine of verveling. Oftewel, de uitdaging voor deze activiteit is te laag voor jou. Het gaat om het vinden van het juiste optimum.
Verder komt uit de analyse naar voren welke persoonlijke hulpbronnen je meer kunt ontwikkelen en waar het mogelijk is eigen regie te bevorderen en invloed te vergroten.
Bij een afdelingsanalyse komt naar voren waar de afdeling te winnen heeft op sociale steun, groepscohesie, stimulerend leiderschap en autonomie.

De Werkenergieanalyse past uitstekend bij de start en afloop van een coachtraject, als onderdeel van een loopbaantraject, als voorbereiding op een pop-gesprek en bij een afdelings- of teamcoachtraject.